Ένα χρόνο πριν ήμουν πολύ αγχωμένη. Ετοιμαζόμασταν να επιστρέψουμε στην Αγγλία μετά από 5.5 χρόνια στην Κέρκυρα. Ήμουν τρομερά ενθουσιασμένη αλλά ανησυχούσα πάρα πολύ για τα παιδιά. Περισσότερο για τη Δανάη που τότε ήταν 6.5 χρονών, μαθήτρια ήδη στην πρώτη Δημοτικού, και λιγότερο για τον Φοίβο σχεδόν 3.5. Η ζωή τους ήταν στην Κέρκυρα, ο κόσμος τους ήταν η Κέρκυρα και δε μιλούσαν Αγγλικά.
Με έτρωγε η ανησυχία. Πως θα τους φανεί η αλλαγή και πως θα τους επηρεάσει; Πως θα αισθανθούν σε ένα ξένο περιβάλλον που δεν ξέρουν τη γλώσσα; Το σχολείο πως θα τους υποδεχθεί;
Ήμουν βέβαιη ότι το σχολείο θα τους προσέφερε ένα υποστηριχτικό περιβάλλον. Αυτό που φοβόμουν όμως είναι, ότι σε αυτό το ξένο περιβάλλον θα έχαναν την προσωπικότητά τους. Σκεφτόμουν (με το ενήλικο μυαλό μου) ότι αφού δε ξέρουν Αγγλικά δε θα κάνουν φιλίες, θα κλειστούν στον εαυτό τους, θα απομονωθούν, θα χάσουν την αυτοεκτίμησή τους, μπορεί κιόλας να τα κοροϊδεύουν οι άλλοι μαθητές.
Το άγχος μου με οδηγούσε σε μάλλον σκοτεινές σκέψεις. Μήπως εκεί που το σχολείο και η μάθηση ήταν χαρά και ευχαρίστηση για αυτά, θα γίνονταν βάρος και μια δυσάρεστη εμπειρία; Έτρεμα στη σκέψη, ότι θα χάσουν τον εξωστρεφή και γεμάτο αυτοπεποίθηση εαυτό τους. Και αυτό το κουβαλούσα βαριά, μα πολύ βαριά, μέσα μου.
Ένα χρόνο μετά, μπορώ να σας πω ότι ευτυχώς κανένας από τους φόβους μου δεν έγινε πραγματικότητα.
Σας γράφω εδώ λοιπόν τα μικρά βήματα που κάναμε για να προετοιμάσουμε τα παιδιά και κυρίως τη Δανάη για τη μετακόμισή μας στην Αγγλία. Και τι έμαθα από αυτή την διαδικασία.
1. Πως το λέμε στο παιδί. Μια μέρα καθώς επιστρέφαμε από το σχολείο, της είπα με ενθουσιασμό – Δανάη θέλεις να πάμε στην Αγγλία; Και εκείνη χάρηκε πολύ. Έτσι απλά έγινε η πρώτη μας συζήτηση. Ήξερε ότι είχε γεννηθεί εκεί, ότι εμείς είχαμε φίλους και γνωστούς, μας είχε ακούσει να μιλάμε τη γλώσσα, είχε δει φωτογραφίες. Βέβαια δεν είχε κατανοήσει ακόμα τι σημαίνει μετακομίζουμε στην Αγγλία. Ήταν όμως ευχαριστημένη, και μιλούσε στους συμμαθητές της συνέχεια για την Αγγλία. Για τα ποτάμια και τις λίμνες με του κύκνους. Για τα κάστρα και τους ιππότες. Αυτά για τα όποια της είχαμε μιλήσει και της είχαν κάνει εντύπωση.
Μετά από δύο-τρεις μέρες ξύπνησαν όμως οι πρώτες ανησυχίες μέσα της. Αφού δε ξέρω Αγγλικά πως θα κάνω φίλες; ρώτησε. Απάντησα ότι είναι παιδάκι, θα μάθει γρήγορα να μιλάει Αγγλικά και θα κάνει πολλούς φίλους. Εξήγησα ότι η καινούργια δασκάλα της και οι καινούργιοι συμμαθητές της την περιμένουν και ότι χαίρονται πολύ που θα έχουν ένα παιδάκι από την Κέρκυρα. Αυτό ήταν το μόνο θέμα που την απασχόλησε και το συζητήσαμε πολύ (δείτε και παρακάτω)
2. Προετοιμασία γλώσσας I. Ξέραμε ότι κάποια στιγμή θα επιστρέφαμε στην Αγγλία, οπότε τα τελευταία 2 χρόνια πήγαινε σε ένα Αγγλικό playgroup, μια φορά την εβδομάδα. Η δασκάλα που ήταν υπεύθυνη ήταν Αγγλίδα και η μητέρα της δασκάλα σε Αγγλικό σχολείο. Μίλησε στη Δανάη για τα Αγγλικά σχολεία και της δημιούργησε μια πολύ καλή εικόνα.
3. Προετοιμασία γλώσσας II. Δύο μήνες πριν φύγουμε έκανε μάθημα Αγγλικών δύο φορές την εβδομάδα με την Μαριλένα μια καταπληκτική δασκάλα Αγγλικών με εργασιακή εμπειρία στην Αγγλία. Σκοπός ήταν απλώς η εξοικείωση με τα γράμματα και τους ήχους της Αγγλικής γλώσσας.
4. Συζητήστε τις ανησυχίες των παιδιών. Τη Μαριλένα τη συμπάθησε αμέσως και ήταν ευτυχέστατη συγκυρία ότι και η ίδια είχε πάει με την οικογένεια της στην Αυστραλία όταν ήταν στην ηλικία της Δανάης. Μιλούσαν συχνά οι δυο τους για αυτό. Η Μαριλένα της έδειξε φωτογραφίες από τους συμμαθητές της στην Αυστραλία και την αποχαιρετιστήρια κάρτα που της έδωσαν όταν τελικά μετά από λίγα χρόνια έφυγαν για να επιστρέψουν στην Ελλάδα. Νομίζω ότι της έκανε καλό να ακούει από κάποιον που είχε παρόμοια εμπειρία ότι όλα θα πάνε καλά. (Και ακόμα περισσότερο καλό έκανε σε μένα για να είμαστε ειλικρινής –ήταν σημαντικό να έχω μπροστά μου ένα ολοζώντανο παράδειγμα του όλα θα πάνε καλά).
Στην πορεία ανακάλυψα και άλλους ανθρώπους που προσαρμόστηκαν αμέσως σε σχολεία της Γερμανίας και της Αγγλίας. Αλλά και παραδείγματα παιδιών που ήλθαν στην Κέρκυρα από άλλη χώρα, εντάχθηκαν γρήγορα στο σχολικό περιβάλλον και έμαθαν τη γλώσσα. Ακόμα και παιδιά γυμνασίου. Αυτά ήταν και για μένα απερίγραπτα ανακουφιστικά
5. Μιλήστε με ειδικό. Αν και ήξερα βαθιά μέσα μου ότι όλα θα πάνε καλά, είχα τις ανησυχίες μου. Χρειαζόμουν κάποιον να μου δώσει κατευθύνσεις. Αποφάσισα να ζητήσω βοήθεια από ειδικούς. Εδώ με βοήθησαν οι πολύ καλοί ψυχολόγοι της Δημοτικής Μονάδας Πρόληψης κατά των Ναρκωτικών. Είχα συνεργαστεί μαζί τους σε διάφορες δράσεις τους, τους γνώριζα και εκτιμώ πολύ τη δουλειά τους και την επαγγελματική τους προσέγγιση. Μίλησα με την Έφη, που αν και δεν είχε αντιμετωπίσει ποτέ μια παρόμοια περίπτωση, έχει τόσο μεγάλη εμπειρία με παιδιά, που αισθάνθηκα ότι σίγουρα θα με βοηθούσε. Και πραγματικά το έκανε. Αυτό που κρατάω από τη συζήτηση μας και είναι το ζουμί της ιστορίας είναι ότι όλα εξαρτώνται από τους γονείς. Μου είπε χαρακτηριστικά «αν οι γονείς βιώνουν αυτή την εμπειρία ως ξεριζωμό, κάπως έτσι θα το δουν και τα παιδιά». Δεδομένου ότι για μας αυτή η κίνηση ήταν ακριβώς το αντίθετο, ήταν δηλαδή ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ και το βλέπαμε θετικά, έτσι το περάσαμε και στα παιδιά.
Η Έφη τόνισε επίσης ότι θα πρέπει να προετοιμάσουμε τα παιδιά και για τις δυσκολίες που θα αντιμετωπίσουν, όπως για παράδειγμα τη γλώσσα. Αλλά όπως σας είπα και νωρίτερα, η Δανάη είχε εντοπίσει αυτό το σημείο και το είχαμε δουλέψει αρκετά.
6. Θετικά για την καινούργια τους ζωή. Το πρώτο πράγμα που ενθουσίασε τη Δανάη, ήταν ότι τα κοριτσάκια στο σχολείο μπορούν να φοράνε φουστίτσα. Στο σχολείο της στην Ελλάδα δεν της επέτρεπα να φοράει φούστα και είχαμε συχνά γκρίνια για αυτό. Στο καινούργιο της σχολείο η φούστα είναι μέρος της σχολικής στολής. Η χαρά της απερίγραπτη! Μιλήσαμε ακόμα για τα ποτάμια, τις λίμνες, τους κύκνους, τα κάστρα, τη βασίλισσα, τους πρίγκιπες και τις πριγκίπισσες και τις φανταστικές εμπειρίες που θα ζήσει στο νέο της σχολείο.
7. Αναζητήστε υποστήριξη από ότι είναι οικείο στο παιδί και κρατήστε επαφή με αυτό. Αφάνταστη υποστήριξη για την Δανάη ήταν η κυρία Γιώτα, η δασκάλα της πρώτης Δημοτικού. Την ενθάρρυνε να μιλάει για την Αγγλία και τη μετακόμισή μας. Ετοίμασε αποχαιρετιστήριο πάρτι. Ακόμα έχουν επαφή. Έχουν κάνει και διαδικτυακά μαθήματα, οπότε η Δανάη κρατάει επαφή με τους παλιούς συμμαθητές και εκείνοι τη ρωτούν για τις καινούργιες εμπειρίες της αλλά μοιράζονται και τα νέα τους. Το Αγγλικό Πάσχα που πήγαμε στην Ελλάδα και τα σχολεία ήταν ανοιχτά, παρακολούθησε μια ολόκληρη εβδομάδα μαθήματα στην παλιά της τάξη. Το καλοκαίρι συναντήσαμε τη δασκάλα για να της δείξει τη δουλειά που είχε κάνει στο μάθημα Ελληνικών. Η φανταστική κυρία Γιώτα έχει δώσει και σε μένα οδηγίες για να κάνουμε μάθημα Ελληνικών κάθε Κυριακή. Όσο για γιαγιάδες (και προγιαγιά), παππούδες, θείους, θείες, ξαδέλφια – ας είναι καλά το skype.
Τα Χριστούγεννα του 2011 λοιπόν, μαζέψαμε τα πράγματά μας και είμαστε εδώ. Ο μπαμπάς των παιδιών ήταν ήδη στην Αγγλία. Aν και σε αυτό εδώ το κείμενο μιλάω στο πρώτο ενικό πρόσωπο ήταν μια δύσκολη περίοδος που την περάσαμε μαζί.
Μετά από όλα αυτά, και επειδή πολλοί γονείς με ρωτάτε για την εμπειρία μας καθώς προσπαθείτε και εσείς να ζυγίστε τα πράγματα για την επόμενη σας κίνηση, εδώ είναι μερικά από τα πράγματα που έμαθα.
1. Οι γονείς αγχωνόμαστε πολύ περισσότερο από όσο πρέπει
2. Τα παιδιά έχουν μια καταπληκτική ικανότητα να προσαρμόζονται σε καινούργια περιβάλλοντα
3. Τα παιδιά έχουν επίσης μια καταπληκτική ικανότητα να επικοινωνούν –η γλώσσα δεν είναι εμπόδιο
4. Ο ρόλος των γονέων είναι σημαντικός και εδώ. Ακόμα και αν νοιώθουμε ότι εξαναγκαζόμαστε να αφήσουμετη χώρα μας για μια άλλη, δεν πρέπει να το δείξουμε στα παιδιά. Ανεξάρτητα από τα αισθήματά μας, για αυτά η αλλαγή πρέπει να είναι μια θετική εμπειρία. Και μόνο εμείς μπορούμε να την κάνουμε όμορφη.
5. Δε χρειάζεται ιδιαίτερη προετοιμασία στη γλώσσα. Το Αγγλικό σχολείο έχει τις υποδομές να φροντίσει για αυτό. Είναι όμως καλό τα παιδιά να αποκτήσουν εξοικείωση με το αλφάβητο, τους ήχους, τα χρώματα και τους αριθμούς. Καθώς και με μερικές εκφράσεις για ώρα ανάγκης, όπως May I go to the toilet please? (η πρώτη πρόταση στα Αγγλικά που είπε η Δανάη στη δασκάλα της την πρώτη μέρα στο σχολείο)
6. Μην νοιώσετε ξένοι στην καινούργια χώρα και σίγουρα μην συμπεριφέρεστε ως ξένοι – ενταχθείτε στην κοινότητα του σχολείου, μιλήστε με τους γονείς, καλέστε τους στο σπίτι σας. Θα χαρούν πολύ. Οι Άγγλοι έχουν μια αδυναμία στους Έλληνες. Οι περισσότεροι έχουν έλθει τουλάχιστον μια φορά στην Ελλάδα και έχουν ενθουσιαστεί με τη θάλασσα, τον ήλιο, το κρασί, το φαγητό. Εγώ είχα πολύ καλή εμπειρία από την πρώτη κιόλας μέρα.
7. Μιλήστε με τους δασκάλους για ότι αγωνία ή απορία έχετε. Θα σας υποστηρίξουν
8. Η ζωή σε μια νέα χώρα είναι μια καινούργια εμπειρία και για εσάς. Απολαύστε την!
ΥΓ: Όπως έχω ξαναγράψει, τίποτα δε θα ήταν εύκολο για εμάς χωρίς την υποστήριξη του Αγγλικού σχολείου και της περσινής δασκάλας. Μας αγκάλιασαν και έκαναν την προσαρμογής μας όχι απλώς ανώδυνη, αλλά καταπληκτική. Τους ευγνωμονώ για αυτό και το ξέρουν.